Faalangst
Faalangst, een vorm van angst of stress die optreedt naar aanleiding van een situatie waarin je expliciet beoordeeld wordt (aldus de KU Leuven). Iets waarvan ik nooit had gedacht dat het op mij van toepassing zou zijn, tot ik aan mijn eerste kandidatuur in Leuven begon. Tot dan was ik met glans geslaagd in alles wat ik deed: school, muziekschool, ballet, … Ik was een prima studente met een voorliefde voor boeken. Dat ik Germaanse Talen zou studeren lag dan ook voor de hand. De keuze voor Leuven was ook snel gemaakt, want je wist maar nooit dat ik ooit in het (katholieke) onderwijs zou terecht komen.
Die eerste weken op kot en talloze kilometers van huis liep ik verloren. En legde ik mezelf gigantisch veel druk op: ik moest en zou slagen, en neen, niet zomaar slagen, maar minstens 12 op 20 halen voor elk vak. Ik volgde plichtbewust elke les, ging niet uit en studeerde dat het geen naam had. En toen kwam dat eerste examen: ik had geen idee van wat ik kon verwachten, sloeg tilt en bakte er niets van. In plaats van stil te staan bij waarom ik er niets van bakte terwijl ik de cursus minutieus van buiten had geblokt, begon ik terug op een bijna dwangmatige manier het volgende examen voor te bereiden. Tot ergens midden in mijn examenperiode mijn ouders ingrepen. Ik had al dagen niet meer geslapen door de stress en angst, snauwde iedereen af en kwam na elk examen moedelozer dan ervoor naar huis. Nog steeds ben ik mijn toenmalige huisarts enorm dankbaar: ze nam de tijd om naar me te luisteren zonder te oordelen, schreef me iets voor dat me zou helpen inslapen (wat een gigantisch verschil is met standaard slaappillen) en stuurde me naar de psychologe die boven haar praktijk werkte.
Vooral de sessies met die laatste zijn mijn redding geweest. We achterhaalden samen waar een deel van mijn faalangst en mijn drang naar perfectionisme vandaan kwam. Eenmaal we daar wat achter waren, leerde ze me ook enkele trucjes om met die faalangst om te gaan. Heel langzaamaan leerde ik de signalen te herkennen en na een tijdje slaagde ik er in om die faalangst te (h)erkennen maar ook om er niet op het moment zelf met bezig te zijn. Soms door letterlijk luidop te zeggen ‘hallo faalangst, fijn dat je op bezoek komt alleen ben ik nu even druk bezig. Neem een tas koffie, lees een boek en ik kom later vandaag bij jou langs’, soms door dagenlang op het einde van de dag drie dingen op te sommen die ik goed had gedaan. En heel vaak door mezelf tijdslimieten op te leggen: zoveel uur studeren en dan een uur ontspanning, dat niets met mijn studies te maken had (dus geen boeken lezen). Mijn studies, die heb ik – weliswaar met een jaartje extra – met glans afgerond.
Maar helemaal weg is hij nooit die faalangst. Net zoals mijn drang naar perfectionisme. En beide steken extra stevig de kop op in bepaalde situaties: vorig jaar toen Tuur geboren werd en ik verloren liep, maar evengoed regelmatig nog op het werk. Bepaalde opmerkingen over het werk dat ik lever komen hard aan en blijven dan dagenlang door mijn hoofd spoken. Een irreële angst dat ik bij te veel fouten ontslagen ga worden blijft steeds waarneembaar en van de kleinste fout kan ik ‘s nachts wakker liggen en maak ik mezelf gigantische verwijten. De drang om alles perfect te doen en iedereen tevreden te stellen blijft aanwezig, waardoor de druk op een gegeven moment torenhoog wordt. En in plaats van net dan wat te minderen me, afstand te nemen en mezelf wat rust en ontspanning te gunnen, doe ik vaak het tegenovergestelde, vanuit een krampachtige poging om de boel terug onder controle te krijgen.
Intussen kent mijn lief me door en door en weet hij wanneer het (terug) zo ver is. Soms loop ik tegen de spreekwoordelijke muur voor ik gas terugneem en de trucjes die ik ken toepas, soms lukt het me om dat te doen voor die muur er is. Maar dat het iets is waar ik elke dag opnieuw aandacht voor moet hebben, dat staat buiten kijf.
Hebben jullie ooit te maken gehad met faalangst? Hoe gingen jullie hier met om?
13 Comments
Sofie
Ook ik kan last hebben van faalangst maar dan eerder dat het zou mislukken en wat mensen dan wel niet van mij gaan denken.
Wat is het verschil met gewone slaappillen?
Evi
Verschil zit hem in wat ze doen: diegene die ik kreeg hielpen me enkel om in te slapen, dus niet hele nacht doorslapen, wat er ook voor zorgde dat er dag nadien geen nevenwerkingen konden zijn (wat je soms wel kan hebben met gewone slaappillen). Waren ook na max. 4u uitgewerkt, maar dan had ik tenminste wel al een uurtje of vier geslapen.
Samaja
Faalangst komt regelmatig eens loeren in mijn hoofd, al kan ik dat gelukkig meestal wel de baas. De laatste tijd voel ik wel dat ik bepaalde stappen niet durf zetten uit angst voor als het mis zou gaan en dat weegt op me. Goed dat je een bepaalde methode hebt om ermee om te gaan, ik hoop dat je niet eerst op je grenzen moet botsen!
Falderie
Ik heb er (gelukkig) niet veel last van. Maar ik ben bij momenten dan weer iets té laks. Dat is ook niet goed 🙂
Evi
🙂 Soms zou ik graag wat lakser zijn, maar kan me inbeelden dat té laks zijn ook niet altijd even fijn is.
Marliese
Oh ja, bij mij heeft dat zich voor het eerst gemanifesteerd in het 6de middelbaar en de neuroloog die het vaststelde, vond het een goed idee om mij dan maar lichte antidepressiva voor te schrijven om dat op te lossen. Gek werd ik daarvan, werkte precies als drugs. Niks kon mij nog deren (de laatste mondelinge examenreeks in het 6de middelbaar was dan ook de slechte reeks die ik ooit heb afgelegd. Ik had geluk dat ik een brave was of ik had dat jaar opnieuw kunnen doen) en ik kreeg lachstuipen van de onnozelste dingen. Ze had mij twee doosjes voorgeschreven, maar aan dat tweede ben ik nooit meer begonnen. Examens aan unief waren de hel, zeker mondeling omdat ik altijd schrik had dat ik het niet ging weten en dan ging afgaan als een gieter. Precies of zo’n prof nog weet wie je bent als hij 500 collega-studenten heeft zien passeren. Ik heb er mee leren leven en het mijn leven niet laten bepalen, maar of je daar echt ooit helemaal vanaf raakt daar twijfel ik aan :-).
Evi
Jeetje, wat een idee om je daar antidepressiva voor voor te schrijven. Groot gelijk dat je niet aan dat 2de doosje begonnen bent! Ik denk inderdaad ook niet dat je er ooit helemaal vanaf raakt, belangrijk is vooral dat het niet je leven bepaalt. De trukjes die ik indertijd aanleerde helpen me wel, al steekt het af en toe wat feller de kop op dan op andere momenten.
Lottes Anekdotes
Ik heb al mijn hele leven faalangst, en net als bij jou werd het op een bepaald moment zo erg dat ik ervoor in therapie moest. Het gekke is dat ik er eigenlijk nooit reden toe had: ik heb 5 jaar gestudeerd en moest nooit een herexamen maken (behalve dat laatste jaar, maar toen werd ik een week voor de examens door mijn toenmalig lief gedumpt na 3 jaar), had heel veel hobby’s die ik allemaal erg goed deed en heb geen pushende ouders. Raar hé, hoe het zich dan toch ontwikkelt? Bij mij ontwikkelde het zich niet zozeer in uren en uren en uren studeren, het ging meer over paniekaanvallen met enorm groot slaaptekort en vreselijke buikpijn. Nog steeds kan ik enorm overvallen worden door twijfels of ik iets wel goed doe, maar het lukt steeds beter om ermee om te gaan.
Evi
Inderdaad vreemd he, hoe het zich toch kan ontwikkelen als er geen druk is van buitenaf. Wel goed dat het je steeds beter lukt om er met om te gaan!
Hilde
Nog voor ik je alinea las over dat perfectionisme, Evi, dacht ik: ‘Ja, faalangst, het hangt vaak samen met een neiging naar perfectionisme’ en kijk, jij bevestigt het op dat moment. Met andere woorden: ik herken hierin veel van mezelf, dien mezelf ook ‘blokken’ op te leggen: blokken van be-time (= het eerder plichtmatige) en anderzijds blokken van me-time (= goed voor ontspanning). Het ene geeft daarbij het andere goed de hand. De balans tussen die twee zorgt er bij mij voor dat het leefbaar blijft :-). Externe factoren – die men niet altijd zelf in de hand heeft – spelen daarbij uiteraard ook een voorname rol. Maar ik begrijp je, zeker weten ;-).
Evi
Bij mij hangt het inderdaad heel nauw samen met mijn drang naar perfectionisme. Dat werken in blokken helpt mij ook wel. Fijn om te lezen dat je me begrijpt 🙂
Mel
Van perfectionisme ken ik alles. Een vloek is het, alhoewel de wereld doet alsof het een gave is – not! Faalangst zit er ook wel in, maar gelukkig niet tot het punt dat het mijn leven/beslissingen beïnvloedt. Wel goed dat je via therapie vooruitgang boekte, bij mij heeft dat helaas maar heel beperkt geholpen.
Evi
Perfectionisme is inderdaad niet altijd een gave. Jammer dat therapie jou maar beperkt geholpen heeft, ik heb er heel wat aan gehad en pas de dingen die ik daar toen leerde nu nog toe.